یک دقیقه با علم | یک کریستال یا جامد کریستالی ماده‌ای است که اتم‌ها یا مولکول‌هایش در یک الگوی صلب و ثابت تکرارشونده چیده شدهاند. نمک طعام، دانه برف و الماس مثالهای متداول جامد کریستالی هستند. سنگهای کریستالی در محلولها یا فرآیند سرد شدن ماگمای مذاب بهوجود میآیند. بهطور مثال، گرانیت کریستالی زمانی شکل میگیرد که ماگما تحت فشار زیاد و بسیار آرام خنک شود.
کریستال‌ها ممکن است شبکه مکعبی ساده‌ای داشته باشند که اتم‌ها فقط در گوشه‌های مکعب قرار گرفته‌اند. کریستال‌های مکعبی «مرکز حجمی» علاوه بر گوشه‌ها، یک اتم هم در مرکز مکعب دارند. کریستال‌های مکعبی «مرکز صفحه‌ای» در تمام گوشه‌ها و مرکز هر یک از وجوه مکعب دارای یک اتم هستند. نمک عادی یک ساختار کریستالی مکعبی مرکز صفحه‌ای دارد که اتم‌های آن بهطور متناوب بین سدیم و کلر تغییر می‌کند.
برخی کریستال‌ها ممکن است شکل‌های پیچیده‌تری مانند هندسه‌های دو-هرمی و هشت‌وجهی به وجود بیاورند. دانشمندان اغلب برای مطالعه ساختار کریستال‌ها، پرتو ایکس را از ماده کریستالی عبور داده و الگوهای شکست حاصل را ارزیابی می‌کنند.