گرمایش جهانی از تنوع زیستی زمین تلفات می‌گیرد
شرح عکس: خرگوش‌موش آمریکایی در مناطق کوهستانی صخره‌ای و تپه‌ماهورهای پوشیده از تخته‌سنگ زندگی می‌کند. در سال‌های اخیر به ارتفاعات بالاتر عقب‌نشینی کرده است. از دهه ۱۹۹۰ تاکنون تعدادی از جمعیت‌های خرگوش‌موش در امتداد حاشیه جنوبی گستره پراکندگی این گونه ناپدید شده‌اند.
کارل زیمر/ ترجمه گیتی دارمرزی
بر اساس یک تحلیل جدید، تغییر اقلیم می‌تواند یکی از هر شش گونه جانوری و گیاهی را منقرض کند. در مقاله‌ای با عنوان «شتاب گرفتن خطر انقراض در اثر تغییر اقلیم» که در شماره اول مه ژورنال ساینس به چاپ رسیده، مارک اربن (M.Urban)، بوم‌شناس دانشگاه کنتیکات، نیز به این نتیجه رسید که با گرم شدن سیاره زمین در آینده، گونه‌ها با آهنگی شتاب‌دار ناپدید خواهند شد. او می‌گوید «انتخاب با ماست. جهان می‌تواند تصمیم بگیرد که می‌خواهد آینده زمین کجای این منحنی باشد.»
اگرچه نتیجه‌گیری‌های دکتر اربن ممکن است خیلی هولناک به نظر رسند، اما کارشناسان دیگر می‌گویند که تلفات واقعی ممکن است در عمل حتا از این هم بیشتر باشد. تعداد انقراض‌ها به گفته جان وینز (J.J.Wiens)، زیست‌شناس تکاملی دانشگاه آریزونا، «به راحتی ممکن است دو تا سه برابر این مقدار باشد.» گرمایش جهانی میانگین دمای سطح زمین را از انقلاب صنعتی تاکنون ۵/۱ درجه فارنهایت (تقریبا معادل ۸۳/۰ درجه سانتیگراد-م) افزایش داده است. گونه‌ها با جابه‌جایی گستره پراکندگی‌شان دارند به این تغییر پاسخ می‌دهند. در سال ۲۰۰۳ کمیل پارمزان (C.Parmesan) از دانشگاه تگزاس و گری یوهی (G.Yohe) از دانشگاه وسلین در ایالت کنتیکت، پژوهش‌های انجام‌شده روی بیش از ۱۷۰۰ گونه گیاهی و جانوری را تحلیل کردند. آنها دریافتند که گستره پراکندگی آنها به طور متوسط در هر ۱۰ سال ۶ کیلومتر به سمت قطب‌های سیاره زمین جابه‌جا شده است.
پژوهشگران اقلیمی پیش‌بینی می‌کنند در صورتی که انتشار دی‌اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای دیگر همچنان افزایش یابد، جهان تا ۸ درجه فارنهایت (تقریبا ۴/۴ درجه سانتیگراد-م) گرم‌تر خواهد شد. دانشمندان نگران آن هستند که با تداوم تغییر اقلیم بعضی گونه‌ها نتوانند زیستگاه‌های مناسبی پیدا کنند. برای مثال پایکا یا خرگوش‌موش آمریکایی، پستانداری همسترمانند که در کوه‌های غرب آمریکا زندگی می‌کند، در دهه‌های اخیر به سمت ارتفاعات بالاتر عقب‌نشینی کرده است. از دهه ۱۹۹۰ تاکنون تعدادی از جمعیت‌های این خرگوش‌موش در امتداد حاشیه جنوبی گستره پراکندگی این گونه ناپدید شده‌اند.
صدها پژوهش که نتایج آنها در طول دو دهه گذشته منتشر شده به طیف وسیعی از پیش‌بینی‌ها در رابطه با تعداد انقراض‌هایی که در نتیجه گرمایش جهانی روی خواهند داد انجامیده است. در بعضی از آنها انقراض‌های ناچیزی پیش‌بینی شده، در حالی که دیگران پیش‌بینی کرده‌اند ۵۰ درصد از گونه‌ها راهی دیار نیستی خواهند شد. این تفاوت چشمگیر دلایل بسیاری دارد. بعضی دانشمندان فقط گیاهان آمازون را بررسی کرده‌اند، در حالی که دیگران روی پروانه‌های کانادا تمرکز کرده‌اند. در بعضی موارد پژوهشگران فرض کرده‌اند که هوا تنها یکی دو درجه گرم‌تر شود، در حالی که در پژوهش‌های دیگر سناریوهای گرم‌تر لحاظ شده است. و از آنجا که دانشمندان به ندرت می‌توانستند بگویند یک گونه خاص با چه سرعتی گستره پراکندگی‌اش را جابه‌جا خواهد کرد، گاهی به جای یک پیش‌بینی مشخص طیفی از برآوردها را ارائه کرده‌اند.
دکتر اربن برای دستیابی به تصویری روشن‌تر تصمیم گرفت تمام مدل‌های اقلیمی انقراض که تاکنون منتشر شده را بازنگری کند. او ابتدا تمام پژوهش‌هایی که تنها یک گونه، همچون خرگوش‌موش آمریکایی، را بررسی کرده بودند کنار گذاشت، بر این اساس که این پژوهش‌ها ممکن است در نتیجه فراتحلیل او تورم مصنوعی ایجاد کنند. (دانشمندان اغلب هنگامی که یک گونه را برای بررسی گلچین می‌کنند که از پیش حدس می‌زنند آن گونه در برابر تغییر اقلیم آسیب‌پذیر است.) دکتر اربن سرانجام به ۱۳۱ پژوهش رسید که گیاهان، دوزیستان، ماهی‌ها، پستانداران، خزندگان و بی‌مهرگان را در سرتاسر سیاره زمین بررسی کرده‌اند. او تمام داده‌های ارائه‌شده در این گزارش‌ها را دوباره تحلیل کرد.
اربن دریافت که در مجموع پیش‌بینی شده ۹/۷ درصد از گونه‌ها در نتیجه تغییر اقلیم منقرض می‌شوند. برآوردهایی که بر اساس سطوح پایین گرمایش صورت گرفته به پیش‌بینی انقراض‌هایی بسیار کمتر از آنچه در سناریوهای گرم‌تر پیش‌بینی می‌شود انجامید. آنطور که او محاسبه کرده، با ۲ درجه سانتیگراد افزایش دمای سطحی ۲/۵ درصد از گونه‌ها منقرض خواهند شد. و اگر این افزایش ۳/۴ درجه سانتیگراد باشد، درصد انقراض به ۱۶ خواهد رسید. دکتر اربن به این نتیجه رسید که نرخ انقراض با سرعت یکنواخت افزایش نخواهد یافت، بلکه با افزایش دما شتاب خواهد گرفت.
ریچارد پیرسون (R.Pearson)، زیست‌جغرافی‌دان کالج دانشگاهی لندن، این فراتحلیل جدید را «یک خط قرمز مهم» توصیف کرد که «به ما می‌گوید اطلاعات کافی برای آنکه بدانیم تغییر اقلیم تهدیدی جدی برای تنوع زیستی و اکوسیستم‌هاست را در اختیار داریم.» اما او می‌گوید که برآورد دکتر اربن از ابعاد انقراض احتمالا دست‌پایین است. به گفته دکتر پیرسون آخرین نسل مدل‌های انقراض اقلیمی دقیق‌ترند و متاسفانه برآوردهای هولناک‌تر و غم‌افزاتری نیز به دست می‌دهند. دکتر وینز نیز اشاره می‌کند که مناطق گرمسیری کمتر از حد در پژوهش‌های انقراض اقلیمی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در فراتحلیل دکتر اربن، ۷۸ پژوهش روی گونه‌های آمریکای شمالی و اروپا متمرکز هستند، در حالی که تنها هفت پژوهش به آمریکای جنوبی تعلق دارند. با این حال هنگامی که دکتر اربن تمام داده‌های مربوط به پژوهش‌های انجام‌شده در آمریکای جنوبی را با هم ادغام کرد، دریافت که ۲۳ درصد از گونه‌ها در خطر انقراض قرار دارند. در عوض در آمریکای شمالی تنها ۵ درصد از گونه با خطر انقراض روبه‌رو هستند. به گفته دکتر وینز آنچه این عدم تعادل را برجسته‌تر می‌کند این واقعیت است که بیشتر گونه‌های سیاره زمین در جنگل‌های استوایی همچون آمازون زندگی می‌کنند. اگر در پژوهش درباره انقراض اقلیمی تنوع استوایی نیز در نظر گرفته شود، خطر انقراض در کل سیاره به مراتب بالاتر خواهد بود.
دکتر اربن می‌داند که فراتحلیلی که انجام داده به هیچ وجه حرف آخر نیست. او می‌گوید «این یک جمع‌بندی از بهترین اطلاعاتی است که در حال حاضر در دست داریم.» به گفته او با بهتر شدن کیفیت پیش‌بینی‌ها، زیست‌شناسان حفاظت نیز این امکان را خواهند یافت که تعیین کنند کدام گونه‌ها بیشتر از همه در خطر انقراض هستند و می‌توانند در تدوین راهکارها برای نجات آنها به کار آیند. دانشمندانی که این مدل‌های جدید را می‌سازند ممکن است بتوانند علاوه بر داده‌های مربوط به گونه‌های کنونی از داده‌های گونه‌های منقرض‌شده نیز استفاده کنند. در شماره اخیر ژورنال ساینس (اول مه)، گروهی بین‌المللی از دانشمندان در مقاله‌ای با عنوان «مبنای دیرین‌شناختی برای ارزیابی خطر انقراض در اقیانوس‌های امروزی» یافته جدیدی را درباره انقراض گونه‌های اقیانوسی در ۲۳ میلیون سال گذشته گزارش کردند. آنها دریافتند که بعضی گروه‌ها، همچون پستانداران دریایی، به مراتب بیش از گروه‌های دیگری همچون نرم‌تنان، مستعد انقراض بوده‌اند. زیست‌شناسی بعضی گونه‌ها می‌تواند آنها را بیش از دیگران در خطر انقراض قرار دهد: برای مثال ممکن است فرزندان کمتری تولید کنند یا گستره پراکندگی محدودی داشته باشند.
به عقیده دکتر پیرسون مدل‌های انقراض اقلیمی باید در آینده عوامل دیگری را نیز در نظر بگیرند. او می‌پرسد «هنگامی که گونه‌ای منقرض می‌شود چه بر سر گونه‌های دیگر آن اکوسیستم می‌آید؟ زیرا در این صورت گونه‌های مرتبط در آن زیستگاه نیز ممکن است در خطر انقراض قرار گیرند. از نظر دکتر اربن راه‌های بسیاری وجود دارد که بتوان کیفیت مدل‌های انقراض اقلیمی را بهبود داد. یکی اینکه آنها باید شهرها، زمین‌های کشاورزی و موانع دیگری که انسان سر راه گونه‌هایی که دنبال زیستگاه‌های جدید می‌گردند ایجاد کرده را نیز در نظر بگیرند. او با توجه به نتایج ناخوشایند پژوهش‌هایی که تاکنون انجام شده، معتقد است که این مدل‌های جدید برای پیش‌بینی نمی‌توانند به این زودی حاضر شوند. به گفته اربن «باید هر کاری از دست‌مان برمی‌آید انجام دهیم.»
New York Times, Apr.30, 2015