نظرتان درباره ماشین‌هایی که فکر می‌کنند چیست؟

چی، من، نگرانی؟

لارنس کراوس (L.Krauss)، فیزیک‌دان و کیهان‌شناس دانشگاه ایالتی آریزونا

کراوس می‌گوید این اواخر قلم‌فرسایی‌های مبسوطی درباره نگرانی از هوش مصنوعی و دنیایی شده است که در آن ماشین‌ها می‌توانند «فکر» کنند. البته او معتقد است مفهوم تفکر گستره وسیعی دارد و می‌تواند از تصمیم‌گیری خودکار ساده تا خودآگاهی تمام‌عیار باشد. کراوس خیلی با این نگرانی‌ها موافق نیست و می‌گوید «به شخصه از احتمال تجربه ماشین‌های متفکر هیجان‌زده‌ام، هم برای فرصت‌هایی که می‌توانند برای بهبود شرایط بشر فراهم کنند و هم برای بینش‌هایی که می‌توانند درباره طبیعت خودآگاهی به ما بدهند.» در ادامه کراوس به این مساله اشاره می‌کند که ساخت کامپیوترهای متفکر به معماری دیجتالی نیاز دارد که شباهتی به معماری کامپیوترهای فعلی نخواهد داشت. در غیر این صورت حتا با رشد نمایی توان ذخیره و پردازش در ۴۰ سال گذشته، تقریبا غیرممکن است که کامپیوترها ‌بتوانند در آینده نزدیک به خودآگاهی برسند. کراوس برای اثبات ادعایش، به سبک آینشتاین یک آزمایش خیالی طرح می‌کند: «با در نظر گرفتن مصرف برق فعلی کامپیوترها، کامپیوتری با قابلیت ذخیره و پردازش مغز انسان بیش از ده تراوات برق نیاز خواهد داشت، چیزی حدود دو برابر برق مصرفی کل بشریت. اما مغز تنها ۱۰ وات مصرف می‌کند» در دهه گذشته زمان دوبرابر شدن نسبت توان پردازش به برق مصرفی (مگافلاپ بر وات) حدود ۳ سال بود. برای اینکه بتوانبم به مصرف قابل‌قیاسی برسیم این دوبرابرشدن‌ها باید ۴۰ بار رخ دهند که با فرض تداوم قانون مور ۱۲۰ سال طول می‌کشد. علاوه بر این هر دوبرابرشدن بازده کامپیوترها نیازمند تغییری رادیکال در تکنولوژی است و تقریبا غیرممکن است که ۴۰ تغییر رادیکال به وجود آید بی‌آنکه روش محاسبه کامپیوترها دستخوش تغییری بنیادی شود. کراوس می‌گوید فارغ از این مشکلات سخت‌افزاری هیچ مانع دیگری برای ساخت ماشین خودآگاه وجود ندارد. سپس به مواردی از تصمیم‌گیری ماشین در زندگی روزمره اشاره می‌کند که پیش از این نیز تجربه کرده‌ایم. به گفته کراوس «در مورد بسیاری، اگر نه همه، از وظایف خودکار ماشین‌ها آشکارا بهتر از انسان‌ها تصمیم می‌گیرند و باید خوشحال باشیم که آنها می‌توانند کارهای روزمره را ایمن‌تر و کارآمدتر انجام دهند.» از نگاه کراوس برهمکنش انسان-کامپیوتر مثل داشتن یک همکار مفید است و هرچه ماشین‌ها هوشمندتر باشند همکاران مفیدتری خواهند بود. به گفته او «هر همکاری نیازمند سطحی از اعتماد و از دست دادن کنترل است اما اگر مزیت‌ها بر آنچه از دست می‌دهیم بچربد همکاری را حفظ می‌کنیم، اگر نه، فسخ می‌کنیم. من تفاوتی نمی‌بینم که این همکار انسان باشد یا ماشین.» کراوس در پایان می‌گوید هیجان‌انگیزترین نکته درباره ماشین‌های متفکر این است که ببینیم وقتی آنها بتوانند علاوه بر پاسخ‌ها پرسش‌ها را نیز انتخاب کنند بر چه چیزی تمرکز خواهند کرد؟ چه چیزی برایشان جالب است؟ کامپیوترهای کوانتومی، اگر عملی شوند، درک شهودی بسیار بهتری از ما نسبت به پدیده کوانتوم خواهند داشت. آیا می‌توانند در فاش کردن قوانین بنیادی طبیعت سریع‌تر پیش بروند؟ کی نخستین ماشین جایزه نوبل می‌گیرد؟ به گفته کراوس «و مثل همیشه فکر می‌کنم جالب‌ترین پرسش‌ها آنهایی هستند که هنوز به مغزمان خطور نکرده‌اند.»